اهم متر

اهم متر

اهم متر وسیله ای کاربردی است که در صنعت الکترونیک، فراوان مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه می توان گفت تمام افرادی که در گرایش الکترونیک فعالیت دارند، نیاز به اهم متر را به شدت ضروری می دانند از این رو به همراه داشتن یک اهم متر (مولتی متر) برای یک مهندس واجب به شمار می رود.

ما در این مقاله قصد داریم شما را با اهم متر و انواع آن آَشنا کرده و از کاربرد آن مطلع سازیم. باعث افتخار است که در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.

اهم متر چیست؟

اهم متر وسیله ای جهت اندازه گیری مقدار مقاومت قطعات الکترونیکی بر روی برد های الکترونیکی است. در قدیم برای اندازه گیری مقیاس هر کمیت الکترونیکی، وسیله ای جداگانه و مخصوص به کار گرفته می شده است. با توجه به این موضوع تعمیر کاران و افرادی که در حرفه الکترونیک فعالیت داشتند، برای اندازه گیری مقیاس هر پارامتر الکترونیکی به اجبار ناچار به استفاده از دستگاه های مختلفی از جمله ولت متر، آمپر متر و اهم متر می شدند.

با پیشرفت تکنولوژی و گذشت زمان این دستگاه ها توسعه یافتند و دستگاه جدیدی به نام مولتی متر روانه بازار شد که ترکیبی از دو یا چند پارامتر الکتریکی را می توانست اندازه بگیرد. با ورود این دستگاه به عرصه الکترونیک تقریبا مواردی همچون اهم متر، آمپر متر، ولت متر و امثال آن منسوخ شده و به استفاده از دستگاه مولتی متر روی آورده شد.

اهم متر چه کاربردی دارد؟

همان طور که در بالا تر اشاره کردیم، اهم متر وسیله ای الکترونیکی جهت اندازه گیری مقیاس مقاومت الکتریکی (مقاومت یک عنصر در برابر عبور جریان الکتریکی) است که در شاخه الکترونیک و تعمیرات مورد استفاده قرار می گیرد. یکای اندازه گیری مقاومت الکتریکی اهم (Ω) می باشد که با توجه به مقدار بیشتر مقاومت، مگا اهم به کار برده می شود.

از دیگر کاربردهای دستگاه اهم متر یا همان مولتی متر که امروزه پیشرفت چشمگیری داشته اند، اندازه گیری ولتاژ، اندازه گیری جریان، تست قطعات همچون خازن و دیود، تست اتصال کوتاه، دما سنج و … که با توجه به مدل و هزینه ای که صرف خرید دستگاه می شود، این ویژگی ها متفاوت است.

کاربرد های دستگاه اهم متر (مولتی متر) بسیار گسترده است که بطور کلی موارد زیر را در نظر می گیریم:

• تشخیص اتصالات نا درست و معیوب در مدارات
• تست منابع تغذیه
• تشخیص خطا های الکتریکی
• تشخیص اشکال در سیستم های سیم کشی
• برطرف سازی اشکالات مدار
• آزمایش و باز بینی مدارات جهت اطمینان از تغذیه شدن با ولتاژ صحیح
• معین سازی مقاومت الکتریکی در یک مدار
• اندازه گیری مقدار جریان عبوری از مدار
• بررسی و تشخیص ایراد برق و سیم کشی خودرو
• تشخیص سلامت انواع باتری
• تست خازن و ظرفیت آن
• تست دیود
• تست ترانزیستور
• و …

معرفی برخی از رایج ترین نمادهای اهم متر دیجیتال (مولتی متر)

جک COM (مشترک)

پایه مشترکی که کابل پراب مشکی اهم متر به آن متصل می شود.

جک A (جریان)

کانکتور اختصاصی برای اندازه گیری مقدار آمپر

جک قرمز (ورودی ولتاژ)

کانکتور مخصوص جهت اتصال کابل پراب قرمز برای اندازه گیری ولتاژ، مقاومت، تست دیود، تست خازن، تست اتصال کوتاه

سلکتور

سوییچی که با چرخاندن آن شما را برای انتخاب پارامتر مورد سنجش قادر می سازد

دکمه HOLD

مقدار اندازه گیری شده را ثابت نگه می دارد (در برخی از دستگاه ها با نگه داشتن آن چراغ صفحه نمایش روشن خواهد شد)

دکمه RANGE

انتخاب بازه های مختلف

دکمه SELECT

برای روشن کردن اهم متر در حالت خاموش شده

دکمه REL

برای تعیین مبدا اندازه گیری

معرفی انواع اهم متر

اهم متر (مولتی متر) همانند بسیاری از دستگاه ها که انواع مختلفی دارند، به طور کلی به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم می شود.

نوع آنالوگ اهم متر ها قدیمی تر بوده که توسط یک عقربه مقیاس اندازه گیری شده را نمایش می دهد، که با ورود اهم متر های دیجیتال به بازار تقریبا منسوخ شده اند. و اما اهم متر های دیجیتال نیز به دو نوع دستی (سلکتور دار) و اتوماتیک (اتورنج) تقسیم می شود که در هر دو نوع سلکتور (انتخاب گر) وجود دارد اما در نوع اتو رنج تنها برای انتخاب پارامتر های الکتریکی استفاده می شود و در نوع دستی، علاوه بر انتخاب پارامتر باید بازه آن را نیز مشخص کرد که سختی کار را مقداری بالا می برد.

برای مثال در اهم متر دستی، هنگام اندازه گیری یک مقاومت باید بازه مقاومت را مشخص کرده اما در اهم متر اتو رنج تنها کافی است سلکتور را بر روی مقاومت تنظیم کرده و دو پراب را به دو سر مقاومت وصل کنید، اهم متر مقدار مقاومت قطعه را به صورت خودکار تشخیص داده و در صفحه نمایش نشان داده می شود.

قیمت اهم متر

از جمله مواردی که در خرید یک اهم متر باید به آن توجه ویژه ای داشته باشید قیمت و هزینه ای است که می خواهید صرف تهیه این وسیله کنید. بازه قیمت اهم متر تا حد زیادی ویژگی ها، امکانات و قابلیت های آن را معین می سازد.

در برندهای معتبر به دلیل به کار بردن قطعات و امکانات بیشتر و بهتر، هزینه دستگاه مقداری بالا تر نسبت به اهم متر های ساده و ارزان است. زیرا ویژگی ها و امکاناتی که دستگاه اهم متر گران قیمت از آن برخوردار است، اهم متر های ارزان تر فاقد آن ویژگی ها می باشند.

توصیه ما به شما این است اگر کار شما حرفه ای است و به صورت پیاپی در طول روز وسیله اهم متر را استفاده می کنید، دستگاهی با کیفیت تهیه کنید هرچند هزینه آن بیش تر باشد. و در صورتی که تنها برای استفاده عادی آن را نیاز دارید می توان از اهم متر های ساده و قیمت پایین، دستگاه مورد نظر خود را تهیه کنید.

عوامل موثر در قیمت اهم متر

عوامل زیادی در تعیین قیمت یک اهم متر دخیل هستند. همان طور که قبلا هم گفتیم، برند های مطرح یکی از عوامل موثر در قیمت گذاری اهم متر ها هستند. زیرا به دلیل استفاده از متریال بهتر و در نظر گرفتن امکانات بیشتر در اهم مترهایی که به بازار ارائه می کنند، از کیفیت مطلوبی برخوردار هستند و به طبع آن قیمت افزایش پیدا می کند.

از دیگر عواملی که در تعیین قیمت یک دستگاه اهم متر نقش دارد میزان دقت و درصد خطای آن اهم متر است. تعداد عدد های نمایشی توسط اهم متر هرچه بیشتر باشد مسلما دقت آن دستگاه در اندازه گیری بهتر و دقیق تر است.

ویژگی ها و امکانات اهم متر عامل دیگری است که در قیمت آن نقش دارد. امکاناتی از قبیل: تست قطعی جریان، دما سنج، تشخیص ولتاژ بی سیم، رنج ولتاژ قابل پشتیبانی، گستره یابی اتوماتیک، RMS صحیح و …

مزایای اهم متر

دستگاه اهم متر (مولتی متر) از ابزار های دقیق سنجش و تست پارامتر های الکترونیکی است. کارایی این وسیله در رشته های برق، الکترونیک، رباتیک، موبایل، کامپیوتر، رشته های صنعتی و … بسیار زیاد است، و به هر تکنسین که در این کار ها فعالیت دارد همراه داشتن یک اهم متر مجهز لازم می باشد.

از جمله مزایای کاربردی اهم مترهای دیجیتال (مولتی متر) می توان به اندازه گیری با دقت بالای مقادیر ولتاژ و آمپر AC (برق شهری) و DC (برق مستقیم یا برق باتری) اشاره کرد که به خوبی این کمیت ها را مورد سنجش و نمایش می دهند.

دیگر مزیتی که اهم مترهای دیجیتال از آن برخوردار هستند، عدم نگرانی بابت اتصال معکوس یا اشتباه پراب های دستگاه به قطب های مثبت و منفی است که این امر خسارتی به دستگاه وارد نمی سازد. در اهم مترهای دیجیتالی که اتوماتیک یا به اصطلاح اتو رنج هستند، نیازی به تعیین رنج با سلکتور نمی باشد و دستگاه عمل اندازه گیری را به صورت خودکار انجام می دهد.

معایب اهم متر

اهم متر یا به اصطلاح مولتی متر ابزاری کاربردی در حوضه برق و الکترونیک است که به خودی خود معایب قابل توجهی ندارد. اما در مدل های انالوگ یا دیجیتال و اتورنج یا دستی می توان معایب و مزایایی را با توجه به کاربردی که دارند برشمرد.

از ایرادات دستگاه اهم متر آنالوگ محدودتر بودن بازه، دقت در اندازه گیری و امکانات کم تر آن نسبت به نمونه دیجیتال است. و همچنین دیگر عیبی که اهم متر های انالوگ دارند، تک کاربردی بودن آن ها است. با توجه به این موضوع برای هر پارامتر مانند ولتاژ، جریان مقاومت و … باید دستگاه بخصوصی تهیه شده و مورد استفاده قرار گیرد.

از معایب دستگاه اهم متر دیجیتال نیز می توان به حساس بودن آن نسبت به محدودیت های ولتاژ و جریان است که در صورت افزایش مقدار معین شده، دستگاه آسیب دیده و یا غیر قابل استفاده می شود و خسارت زیادی بر جا خواهد گذاشت.

قیمت اهم متر (مولتی متر)

در خرید مولتی متر قیمت یکی از ملاک های مهم می باشد البته در این مورد هرچه قیمت بالا تر، بهتر!
برای تهیه اهم متر باید توجه داشت که دستگاه از برند معتبر و دارای تمامی استانداردهای لازم باشد که از خصوصیات ایمنی لازم برخوردار بوده و نیاز شما را به درستی پاسخ دهد. البته باید به قیمت های کاذب و اجناس فیک هم دقت داشت که گول نخورید.
از دیگر عوامل مهم می توان به گستره اهم متر، مقدار مقاومت، دقت در اندازه گیری، آنالوگ و دیجیتال بودن و … آن توجه کرد.

فرق اهم متر با مولتی متر چیست؟

پیش تر هم در میان توضیحات به این موضوع اشاره کردیم که دستگاه اهم متر، تنها قادر به اندازه گیری مقاومت می باشد و تقریبا به غیر از این مورد کاربردی ندارد و به طور معمول مورد استقبال نیست مگر در حرفه بخصوصی که تنها نیاز به اهم متر بوده به کار گرفته شود.

از مهم ترین تفاوت های بارز مولتی متر با اهم متر می توان به تک کاربردی بودن اهم متر (اندازه گیری مقاومت) و چند کاربردی بودن مولتی متر اشاره کرد (توانایی اندازه گیری ولتاژ، مقاومت، جریان، مقدار خازن، تست دیود، تست ترانزیستور، اندازه گیری دما و …). همچنین در مولتی متر به دلیل دارا بودن صفحه نمایش اعداد در رنج دقیق تری نمایش داده می شوند و گستره آن نیز بیشتر است.

سوالات متداول اهم متر